ΦΩΝΗΜΑΤΑ

Λέμε, λες και ήταν πάντα αλήθεια, ότι στη γλώσσα υπάρχει ο ήχος και το νόημα. Το θεωρούμε προφανές.

Ο ήχος είναι της φωνής, της μουσικής η του κανονιού. Είναι το φυσικό φαινόμενο της αντίληψης.

Το νόημα το βρίσκουμε και στη γλώσσα αλλά με διαφορετικό τρόπο απ ότι στη μουσική.

Ο ήχος και το νόημα θεωρούνται δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Η γλωσσολογική επιστήμη στηρίχτηκε στο δυϊστική αυτή θεώρηση. Υποθέτει ότι αποκαλύπτει τη φύση της γλώσσας.

Η γλωσσολογία όταν μιλάει για τη γλώσσα δείχνει τη δυαδικότητα, το πάντρεμα του ήχου και του νοήματος. Ως η κύρια αντίφαση της γλώσσας να ήταν ο ήχος και το νόημα, ουσία και πρόθεση δηλαδή δανείζεται το ζευγάρωμα ψυχής και σώματος.

Η διπρόσωπη τούτη ενότητα της λέξης υποθέτει την ύπαρξη υλικής ουσίας, που είναι ο ήχος δίχως νόημα, στην οποία προστίθεται το νόημα. Πρόκειται για το μυστήριο της ενσάρκωσης. Με τον ίδιο τρόπο που ο Θεός εμφύσησε τη ζωή στην άψυχη ύλη.

Ξέρουμε καλά ότι απ όλα αυτά δεν στέκει.

Ο κάθε ήχος της γλώσσας είναι φώνημα, δηλαδή τρόπος που διαφοροποιούνται τα νοήματα. Οι επινοητές καταγραφείς των Αλφάβητων το γνωρίζουν πολύ καλά.

Δεν υπάρχει σκέτος ήχος στη γλώσσα, δεν υπάρχει ήχος στη γλώσσα.

Ήχος είναι η προφορική ύλη της γλώσσας.

Η εργαστηριακή, επιστημονική και στρουκτουραλιστική, μελέτη της γλώσσας τύπου Jakobson αντιστοιχεί στη μελέτη άδειων κοχυλιών.

Τα φωνήματα που εξετάζει η γλωσσολογία τα απομονώνει εργαστηριακά, τα βγάζει έξω από την ζωντανή ομιλία. Εργάζεται στην ίδια κατεύθυνση του φυσικού επιστήμονα που απομονώνει τα μικροσωματίδια για να ανακαλύψει τη δομή της ύλης.

Ακούγεται περίεργο: Η γλώσσα που παράγει νοήματα να αποτελείται από χωρίς νόημα δομικά υλικά που είναι τα φωνήματα.

Ο Jakobson λέει: « η ήχοι της γλώσσας αν τους πάρουμε ως σύνολο είναι κάτι τεχνητό που κατασκευάστηκε ειδικά για τη γλώσσα, και το οποίο έχει επομένως ένα σκοπό».

Ρήση που είναι χονδροειδής ταυτολογία. Είναι σαν να λέει ότι η γλώσσα έγινε για τη γλώσσα.

Όσο για τα χωρίς νόημα φωνήματα φτάνει να σκεφτούμε πως αντιδρά ο γονιός στα ανόητα φωνήματα του νεογέννητου.

Νικόλαος ΧΡΗΣΤΙΔΗΣ

Καβάλα - Α. Μακεδονία